Post mortem...

      Przed pierwszą w nocy otrzymałem od Znajomej taką wiadomość: "Dokument ARTE nt fotografii post mortem, czasem była to jedyna fotografia zmarłego. Nabijano go na statyw i podpinano powieki w kadrze w towarzystwie żywych. Osoba mniej ostra na zdjęciu na ogół jest żywa🙂 Proszę zgadnąć, która z nich jest żywa." 

     Mimo poczucia, że pewnie ta siedząca (na fotografii mniej ostra) była w chwili robienia zdjęcia żywa, odpowiedziałem, że to ta stojąca. Może bardziej chciałem, żeby żyła... Nie dawało mi to jednak spokoju i zajrzałem do tekstu o fotografii post mortem  w epoce wiktoriańskiej. Autorka, historyk sztuki z Krakowa, kwestionuje wszystkie podstawowe fakty ( nabijanie na statyw, itp.),  ale zamieszcza zdjęcie młodej kobiety z rodzicami, które może być fotografią zmarłej, ponieważ rodzice są na niej mocno "prześwietleni", a jej sylwetka bardzo ostra, co znaczy, że w odróżnieniu od nich nie poruszała się.  Podczas robienia fotografii,  co trwało dość długo, trudno się było nie poruszyć, używano więc statywów, aby unieruchomić ciało osoby fotografowanej. Z relacji fotografów epoki wiktoriańskiej wynika, że niezwykle rzadko, ale robiono też zdjęcia zmarłych, upozowane na osoby żyjące. Autorka wyjaśnia to innym niż obecnie stosunkiem do śmierci i proponuje, by nie szukać w tym sensacji,  ani się nie gorszyć. 

     Zastanawiałem się, czy to nie przesada. Ale realna śmierć bliskich spychana jest obecnie na margines świadomości, wszechwładna jest za to śmierć wirtualna - w relacjach z działań wojennych (gdzie zabijanie jest anonimowe i bezosobowe), albo w filmach z aktorami. Na powitanie Nowego Roku uszczęśliwiono mnie pokazywanym ostatnio na Netflixie koreańskim serialem, w którym okrutna gra kończyła się rozstrzeliwaniem uczestników i co jakiś czas wjeżdżała maszyna zmywająca krew z posadzki, której pojawienie się anonsował kobiecy głos z megafonu: "Przerwa na sprzątanie". Udział w grze był dobrowolny, ponieważ uczestnicy mieli do spłacenia ogromne długi. Okrucieństwo jest zatem na porządku dziennym, służy rozrywce i nikogo już nie szokuje. Zażartowałem, że skoro południowi Koreańczycy mają takie kłopoty ze spłacaniem długów, to może Kim i ci z północy powinni im w tym pomóc. W Seulu zresztą niezłe "jaja", bo policja nie może aresztować prezydenta, który dokonał zamachu stanu z zamiarem wymordowania opozycji. Świat na naszych oczach pogrąża się w chaosie i niebezpieczeństwo wojny nigdy nie było tak bliskie. Czy nie wynika to z postępującej infantylizacji kultury w jakiej żyjemy?  Oczywiście z postępu techniki, skoro zabijają na przykład drony - wystarczy nimi odpowiednio pokierować i jeszcze wszystko przy okazji sfilmują. 

     W moim pokoju jest zimno i nie dziwię się wcale, że nie mogę wyjść z ciężkiego przeziębienia. Słucham sporo muzyki barokowej - Albinoniego, Handla, Marcella, Bacha, która jest znacznie bardziej relaksująca od współczesnej (poprzednie dwa dni).  Nie gardzę przy tym transkrypcjami. Kiedy harfista Xavier de Maistre gra z orkiestrą "Zimę" z "Czterech pór roku" Vivaldiego, to przechodzą mnie dreszcze, jakbym czuł sople lodu.  Urocza jest też "Lucrezia" Handla z jedną z moich ulubionych sopranistek Robertą Invernizzi, nagrana na włoskim"Stradivariusie" w 1997 r. Roberta była wtedy po prostu piękna. Płyty dobrze się słucha, bo są tu też sonaty fletowe i koncert Mistrza. Cudowna jest jego kantata "Non sospirar, non piangere" (HWV 141).  Handel, jak wiadomo, w młodości działał w słonecznej Italii i wzorując się na Alessandro Scarlattim skomponował sporo takich kantat - jest zresztą wiele bardzo dobrych ich wykonań, np. z Emmą Kirkby. Są też nagrania wszystkich (kompletu). To pocieszająca i dość delikatna muzyka, ponieważ śpiew jest tu wolny od popisów wokalnych i skoncentrowany na poetyckich tekstach. Muzyki tej słuchali w niewielkim gronie arystokraci o ambicjach artystycznych, kulturalnych.  Płyta jest "zabytkowa", nikt o nią nie pyta, nikt jej nie szuka, a nie straciła na wartości. Jedyną jej wadą jest to, że te świeckie kantaty nagrane zostały w kościele, w przestrzeni, która daje pewien pogłos. Tak więc i to, co zapomniane, warto sobie czasem przypomnieć...

       

           Niestety światło trochę się odbija. Jest wieczór...

   

 

      Chociaż owa Znajoma mieszka w Paryżu, jest nocami obecna w moim życiu i jest jedną z niewielu osób, które nie opuściły mnie w przeszłości w trudnych dla mnie chwilach. Tak więc wirtualne kontakty są czasem kontaktami z osobami żywymi, a niekoniecznie z ich martwymi wizerunkami. Ze względu na sporą różnicę wieku jest całkiem możliwe, że niedługo pozostanie już po mnie jedynie jakaś fotografia... Perspektywa być może rozjaśni się, kiedy będę już mógł wyjść z domu i mniej obcować z duchami.  Chociaż to nie ich się lękam, a spotykanych w życiu szaleńców, gotowych innym szkodzić dla poczucia fałszywej satysfakcji z dokonanej zemsty. Zdecydowanie wolę dobre duchy, niż istoty demoniczne, udające czułość i nieobliczalne...