O wartości istnienia

               Modliszka w bursztynowym grobie

               sprzed trzech milionów lat

              

                 Pamiątka po pewnej damie 

           

           Złote sandały przydatne faraonowi

           do chodzenia w zaświatach 

           Człowiek jest, jak pisał Kierkegaard,  "syntezą skończoności i nieskończoności". Stąd zapewne bierze się pragnienie przetrwania i wiara w życie po śmierci. Taka nadzieja podświadomie tli się w każdym człowieku. Ateista i agnostyk może nie przejmować się śmiercią, albo roić, że "nie wszystek umrze", ale wiara w nieśmiertelność dzieł i szlachetnych czynów jest zwodnicza. Jakie konkretne życie kryje się pod nazwą "Laozi", "Homer", "Shakespeare"? 

        Nie wygłaszam tutaj jednak homilii, a temat życia wiecznego "w Bogu" pozostawiam mistykom i tym, których wiara jest szczera i wolna od lęku. Wszystkie dowody nieśmiertelności duszy z pięknego platońskiego "Fedona" zostały zakwestionowane i w myśli filozoficznej nie pojawił się żaden godny uwagi. Światopogląd naukowy wyklucza dosłownie rozumianą biologiczną nieśmiertelność człowieka. Ale biologia nie potrafi nawet zdefiniować czym jest życie. W perspektywie buddyjskiej koncepcji nietrwałości, chwilowości i iluzoryczności istnienia nie może być mowy o nieśmiertelności duszy, ponieważ ta nie istnieje, podobnie jak nieśmiertelność. I nie wiadomo nawet, czym jest nirwana (ostateczne wygaśnięcie). Jest ona bowiem,  parafrazując myśl religioznawcy Rudolfa Otto, realna jedynie dla przeżycia, a nie jako pojęcie. 

       Przemijamy i chcielibyśmy także życie najbliższych (nie tylko ludzi, ale nawet na przykład kotów) ocalić od zapomnienia. Mumifikujemy wspomnienia i pragniemy cieszyć się każdą chwilą przemijającego życia, choć  nie każda jest radosna i piękna. Ale niedługo przecież nie tylko o nas zapomną, ale jak pisał Marek Aureliusz, zapomną też o o tych, którzy o nas pamiętali.  Mówiąc w sposób nieco naiwny i paradoksalny - tyle mamy życia, ile jest w nas miłości i bezinteresownego stosunku do życia...Poza tym nie istniejemy.