Księżycowa poświata

           Caspar David Friedrich, Drzewo

           w księżycowej poświacie 

           Nie inspirując się twórczością C.D.F zrobiłem w ciągu ostatnich piętnastu lat tysiące podobnych zdjęć. To jest inny świat, w którym od lat żyję. Sporo tych zdjęć zaginęło, wiele robiłem aparatem o przerażająco niskiej rozdzielczości, w mieście, czasem nawet na ulicy (czego jednak widząc je nie sposób się domyślić).  Wiele z tych zdjęć jest nie dość wyraźnych, niewiele pewnie ma jakąś wartość. Ale czułem się tu dobrze. To z tego świata powracałem do mojego pokoju, do świata ludzi i na salę wykładową. Robiąc zdjęcia nie myślę o fotografii, to raczej jakiś mój sposób zanurzania się w innej rzeczywistości i notowania wrażeń. Jak zauważył Hume, żadna idea nie dorówna nigdy żywością impresji. A nic tak nie ożywia wspomnień jak fotografia. Towarzyszy temu czasem jakaś aura niesamowitości, czy nawet mistycyzmu. 

      Jestem przejęty rzezią drzew, ponieważ jestem przekonany, że drzewa mają duszę, a szelest ich gałęzi na wietrze jest ukrytą mową. (Ale o tej mowie drzew już kiedyś pisałem). Niektóre drzewa znam i obserwuję od lat, widzę jak się zmieniają, czasem jak gwałtownie (jak nieszczęsne topole) kończą swój żywot. Większość jednak na szczęście mnie przeżyje. 

      Do współczesnej sztuki odnoszę się z pewnym dystansem, jak pewnie wielu ludzi, których nie zachwyca banan przylepiony taśmą do ściany. Na moim zesłaniu w Zakładzie Estetyki IF nasłuchałem się o śmierci sztuki i o śmierci piękna. Jednak siedząc w fotelu, w którym zasiadał niegdyś Władysław Tatarkiewicz miałem zupełnie inne odczucia i myśli. Prawdziwe piękno nie przemija, a skupienie i marzenie, o których pisał, jest częścią twórczego stosunku do świata i życia. 

       Szczerze mówiąc nie lubię estetyki (nawet japońskiej i muzycznej). Jest ona jednak częścią filozofii wartości, którą się interesowałem. Estetyka ma w moim poczuciu sens jedynie przez odniesienie do ontologii, ponieważ nie ma piękna bez prawdy. (Co rzecz jasna nie umniejsza roli wyobraźni i fantazji). 

    Artystę znałem bliżej tylko jednego. Był zdolnym malarzem i fotografem, kręcił filmy i do tej pory gra w zespole rockowym,  ale zajął się w końcu grafiką użytkową. W Akademii miał wybitnych nauczycieli, ale często z nich żartował. Opowiadał mi kiedyś jak mistrz podszedł do płótna,  przy którym męczyła się jakaś dziewczynka i rzucił jej: 

    "Tu trzeba trochę zadrażnić!"

    Promotor mojej pracy doktorskiej przyjaźnił się z Nowosielskim i dzięki temu zainteresowałem się jego obrazami. Ale po koczowaniu w British Museum, kontemplacji dzieła Caravaggia i obejrzeniu wystawy Turnera (w Tate Galery), zafascynował mnie bardziej tylko Nikifor... 

     Bliska jest mi myśl Lutosławskiego, że artysta wprawdzie żyje w tym samym świecie co inni, ale ma też własny świat, który stara się przyjaźnie udostępnić innym...