Bóstwo, które umiera i smuci się

    Czytając mowy filozoficzne Maksymosa z Tyru (II wiek), retora raczej niż głębokiego filozofa, natknąłem się na fragment poświęcony religijności Egipcjan.  Religioznawstwo nie istniało wtedy jako nauka, stąd dość naiwny komentarz autora, który był przekonany, że Bóg stworzył świat według najlepszego projektu i że źródłem zła jest albo materia, albo ludzka swawola.  Autor nie był Chrześcijaniem, ale przynajmniej część tego, co mówi o wierzeniach Egipcjan, można byłoby odnieść do wierzeń Chrześcijan. 

      "Nie akceptuję też zwyczajów Egipcjan czczących byka, ptaka, kozła i śmiertelne stworzenia żyjące w Nilu, których istnienie jest nędzne, wzrok słaby, są zaniedbane i nie mają żadnego dostojeństwa. U Egipcjan Bóg umiera, smuci się, można oglądać jego sanktuarium i grób. Grecy natomiast oddają cześć ludziom dobrym, dla których są pełni uznania. Egipcjanie składają Bogu w ofierze na równi łzy i szacunek." 

     Dalej opowiada historię o chłopcu, który wychowywał się z udomowionym krokodylem, swym rówieśnikiem. Kiedy jednak krokodyl podrósł dała o sobie znać jego natura i pożarł dziecko.  

    "Nieszczęsna matka uznała, że śmierć ta była dla niej szczęściem, gdyż syn stał się darem złożonym domowemu bóstwu. Taka jest mentalność Egipcjan." 

    Pomijając tę opowieść, a podobno Egipcjanki najczęściej tak reagowały na śmierć pożartych przez krokodyle dzieci, warto zwrócić uwagę na słowa mówiące o Bogu, który umiera i smuci się.  Taki też jest Chrystus, Syn Boży, który jest z Bogiem tożsamy.  "Smutny (zraniony) jestem aż do śmierci" miał podobno powiedzieć przewidując zdradę Judasza.  Jego męczeńska śmierć jest kontemplowana przez Chrześcijan w misterium Wielkiego Tygodnia. Bóg wynędzniały i cierpiący, do którego odnosi się drwina mędrca Spinozy, że smutne musi być bóstwo, które pragnie, aby człowiek zalewał się łzami. 

      Być może jednak w samej naszej egzystencji istnieje coś, co skłania do poczucia tragizmu, a nie tylko do upajania się radością i mocą...