Niewyznane wyznania

             "Z bogów tylko Charon nie pozwala nadziei  

rosnąć."  To słowa boskiej poetki Safony - jakże

prawdziwe.  

         Ale są i inne, nad których sensem

zastanawiam się od mych samotnych, majowych 

wędrówek po Puszczy Białej, trzydzieści cztery

lata temu. "Nie ma nadziei, a żyć trzeba i to długo."

Znalazłem je jako cytat w książce Lwa Szestowa

"Dostojewski i Nietzsche. "  Słowa te nie dawały

mi spokoju.  Zmieniło się to o tyle, że nie mam już 

przed sobą długiego życia i problem niejako sam

się rozwiązał.   

       Ktoś napisał u mnie wczoraj: "Do dzisiaj nie

rozumiem sensu istnienia. Przecież dla świata 

jesteśmy niczym."  Było to bardzo nieoczekiwane

wyznanie  i  nie starałem się na nie odpowiedzieć. 

Osoba ta nazwała to swym rozczarowaniem.  Nagle

tak poważnie pod żartobliwym memem. 

     

      

     Co prawda ja też wpisałem się poważnie, ale

było to tylko wspomnienie z dzieciństwa.  "Życie 

na moim podwórku i w szkole było brutalne (bito 

się do krwi, a młodą nauczycielkę wyrzucono przez

okno z pierwszego piętra - mnie ktoś rozciął 

kamieniem głowę i musiałem być operowany w 

szpitalu) a w domu piekło. Nie było dokąd uciec..."

Moje dziecięce rozczarowania były więc raczej 

przyziemne.  Nie miały w sobie nic z filozoficznej

refleksji.  

     Od cierpienia starałem się jakoś wykręcić, ale

lęk mnie paraliżował.  Nauczyłem się pertraktować 

z młodymi bandytami z podwórka i zwodzić ich, 

kiedy czegoś ode mnie chcieli i w ten sposób udało 

mi się jakoś przeżyć.  Tak więc, paradoksalnie

opresja ta nauczyła mnie inteligencji godnej samego

Odyseusza.

     Przed moim Ojcem nie było jednak ucieczki.  

Miał szczęście, że nikogo z nas nie zabił.  To czysty 

przypadek...Lęk przed jego nieobliczalnym, 

niekontrolowanym gniewem, pozostał już na całe 

życie.  Miało to też tę dobrą stronę, że starałem się

go przezwyciężyć i wybrałem pracę nauczyciela

akademickiego.  Podobnie jak matka bałem się

wejść do pokoju, w którym znajdowali się jacyś

ludzie.  Jednak konieczność przezwyciężania

tego lęku zahartowała mnie psychicznie, a studenci

szukali kontaktu ze mną także po wszelkich 

zajęciach i był on często spontaniczny i

bezpośredni.   Często mówili, że kontakt ze mną

jest zupełnie wyjątkowy.  

      Nauczyłem się też kochać mojego Ojca bez

względu na to jak się do mnie odnosił.  Przez 

niemal całe życie nie potrafił mi tego wybaczyć

i znęcał się nade mną okrutnie, nie wiedząc,

że mnie to już  zupełnie nie obchodzi.  Podziwiam

jego witalność.  

      Oczywiście, jak każde dziecko w podobnej

sytuacji musiałem odrzucić męską rolę, której

demonicznym wcieleniem był Ojciec.  Dla 

dorastającego chłopca to spory problem. Kontakt

z Ojcem staje się ważniejszy niż  kontakt z matką,

ale pojawia się lęk i pustka.  Nie ma wzoru 

zachowań, które można by naśladować.  Ojciec

krzywdził bliskich i pozbawiał ich elementarnego

poczucia własnej wartości.  Nie chciałem być do

niego podobny i budowałem swą życiową rolę

w opozycji do jego roli.  

      Jako chłopiec znalazłem taki wzór w dyrektorze 

liceum, do którego chodziłem przez rok w Radomiu.  

Był to człowiek pełen nadzwyczajnej dobroci i 

wyciągnął  do mnie rękę w trudnej sytuacji, ale 

psychicznie nadwrażliwy i słaby, i niedługo potem 

utopił się w jeziorze.  Jego przyjaciel, a był nim 

mój Ojciec, odmówił mu pomocy, uzasadniając

to w typowy dla siebie sposób: "Jak ci teraz pomogę,

to już zawsze będziesz potrzebował mej pomocy."

Myślę, że to postawiło go w sytuacji bez wyjścia,

kiedy najbliższa mu osoba upokarzała go, a 

przyjaciel zawiódł.  

     Jego samobójstwo próbowałem nieświadomie 

"powielić" pewnego wrześniowego dnia w 

Kazimierzu widząc jak ktoś mi bliski znęca się

psychicznie nad inną bliską mi osobą.   Nie mogłem

temu zapobiec, ani tego wytrzymać i bez słowa

wyszedłem z domu.  Kiedy nie wróciłem na noc 

moja "dziewczyna" (a późniejsza żona) była 

przekonana, że nie żyję.   Nie potrafiła

się uspokoić i powtarzała podobno przez całą 

noc słowo "Trup."  Miałem potem długotrwały 

krwotok, z którego trudno było mi się wyleczyć, ale 

uratowała mnie właśnie nadzieja na jej bliskość 

(miłość) i rozpoczęcie ekscytujących dla mnie 

studiów...I oczywiście muzyka.  

      Wszystko to było tak powikłane, że nie ma

najmniejszego sensu, abym pisał o

okolicznościach tego zdarzenia i moich przeżyć.   

W każdym razie wróciłem wtedy do życia, czy też 

otrzymałem je w darze na nowo.  Wynajmowaliśmy 

tam we czworo przestronny pokój w okolicach 

klasztoru, a wrzesień był ciepły i nieprawdopodobnie 

piękny.  Nad wszystkim zaś unosiła się jakaś

poetycka aura.  Może dlatego, że żył jeszcze 

Stanisław Grochowiak, w którego byliśmy 

zapatrzeni. 

    Później tylko jeszcze dwa razy byłem w Kazimierzu, 

ale z inną najbliższą osobą - raz we wrześniu, a 

drugi raz zimą.  Nie mogłem się  jednak uporać z 

tymi wspomnieniami i nawet w tych stosunkowo

szczęśliwych dla mnie chwilach  zdarzało mi się 

wychodzić późnym wieczorem nad Wisłę.  

      Studia filozoficzne miały zupełnie inny charakter

niż mają go obecnie.  Żyli wtedy wybitni nauczyciele

i mądrzy ludzie.  (Niedawno miałem okazję

wspominać je z mym przyjacielem). To dzięki ich 

obecności miałem poczucie sensu własnego istnienia, 

podobnie jak w chwilach porywów miłosnych, kiedy 

skrzydlaty Eros uskrzydlał mą duszę.  

     Ale studia, nawet najlepsze i tak ukierunkowane, 

nie dają wiedzy o życiu i  często przypomina mi się 

wyznanie mądrego Francoisa Villona, że cierpienie 

nauczyło go więcej niż komentarze do tekstów 

Arystotelesa.   Mnie też nauczyło znacznie więcej

i jestem może mniej głupi, niż mógłbym być, 

gdybym go nie musiał przeżywać.