Myśli o wojnie i niepokoju

       

     Okrucieństwa wojny wywołują w sposób nieodparty 

 współczucie i grozę.  Ale też nienawiść i 

 dławiące oburzenie.  Nikt nie usprawiedliwia zbrodni, 

 ale fikcją jest myślenie, że są do niej zdolni wyłącznie

 jacyś ludzie, na przykład hitlerowcy, terroryści islamscy, 

 Ukraińcy, albo w tym wypadku Rosjanie.  Wystarczy 

 sobie przypomnieć  "Kaprysy", które hiszpański malarz 

 nie z wyobraźni czystej stworzył kilka wieków temu.  

     Sytuacja nie sprzyja ogólniejszej refleksji a raczej

zbiorowemu amokowi.  Przypadkowo trafiłem na analizę,

która do mnie częściowo przemawia.  Rosja stosuje obecnie 

taktykę walki z wojną partyzancką, która jest wolna

od hamulców moralnych i ma budzić przerażenie, a jest

odwetem za stawiany przez ludność cywilną opór.  Jest

to w pewnym sensie odpowiedź na wezwanie Zełeńskiego

do tego, aby ludność cywilna na wszelkie możliwe sposoby

atakowała najeźdźców.  Wyciągano więc żołnierzy z czołgów,

częstowano zatrutym jedzeniem, po którym konali, 

demonstrowano i rozmieszczano wojsko w miejscach, w

których znajdowali się cywile.  W takiej sytuacji w pierwszym 

odruchu żołnierz strzela do wszystkiego, co się porusza, a dalej, 

przy upadku tak zwanego morale,  jest już tylko zbrodnia.

Nie wiem, czy jest to taktyka celowo stosowana przez armię

rosyjską, ale musiała chyba istnieć w miejscach, w których 

ujawniono zbrodnie.  Kiedy ktoś twierdzi, że Ruscy zawsze

mordowali i gwałcili, to przypomnę, że Ukraińcy też są z

tego znani - z pogromów dokonywanych na Polakach i na

Żydach.  Do tej pory nie można pochować wielu 

pomordowanych, bo rząd ukraiński  temu się sprzeciwia.  

Dlatego uważam, że ten sposób myślenia do niczego nie

prowadzi.  Co najwyżej do konstatacji, że to barbarzyńcy

i dzicz, i do złudzenia, że Ruskich można łatwo pogonić.  

Przeciwnie, zapowiada się krwawa i jeszcze bardziej okrutna 

wojna i coraz większa presja moralna na to, aby Europa i Stany

Zjednoczone włączyły się w nią. Żeleński właściwie jedynie

na tym koncentruje swe działania na forum międzynarodowym,

twierdząc w niezgodzie z prawdą, że broni cywilizacji Zachodu

i że bez niego Putin podbiłby Europę.  Gdyby kierował się

zwykłym humanitaryzmem w stosunku do swych obywateli, to

poddałby Mariupol, mimo tego, że jest ważnym punktem 

strategicznym.

     Im więcej będzie świadectw zbrodni

tym opcja wojny, za którą się opowiada, będzie bardziej 

spontanicznie popierana przez Ukraińców, a o to mu przecież

chodzi.  W tle tej sytuacji jest całkiem inny konflikt.  Putin

uważa, że Rosja ma prawo do brutalnych działań, w  tym także

do wojny, żeby bronić swej strefy wpływów, tak jak robią to

inne mocarstwa, a te często nawet znacznie wykraczały w 

swych działaniach poza tę strefę.  Niestety prawdą jest, że

chciano osłabić pozycję Rosji wykorzystując niestabilną 

sytuację na Ukrainie, gdzie mieszka  na wschodzie

bardzo wielu Rosjan.  Przekonanie, że sami Rosjanie obalą

swą władzę, bo tak miły jest im zachodni liberalizm, graniczy z 

fantazjowaniem.  Rosja jest przecież od dawna krajem 

kapitalistycznym, ale tendencje autorytarne zawsze były w niej 

silne.  Być może nawet tak wielonarodowościowym krajem 

powstałym w wyniku podbojów inaczej rządzić się nie da. 

     Chciałbym też zwrócić uwagę na pewną ignorancję w kwestii 

historii Rosji.  Prawie wszystkie moje krótkie opowieści rosyjskie

zawierały sporą dawkę przemocy.  Niektórych czytelników to

nawet gorszyło.  Ale historia Rosji tak dalece spływa krwią

i naznaczona jest bratobójczą walką, że trudno tego nie brać

pod uwagę w ocenie obecnych faktów.  Sporym uproszczeniem

jest winić za to jedynie dążenia imperialne.  Rewolucji dokonał

w Rosji człowiek przywieziony z Niemiec, tworząc 

zdyscyplinowaną partię zdolną do sterroryzowania innych

i efektywnej propagandy, wmawiającej ludziom, że jest ich 

więcej (bolszewików), co było oczywistą nieprawdą.  Potem

była krwawa wojna z "hitlerowskim gadem."   To wszystko

jakby nagle przestało istnieć jako element historii Rosji i

jej martyrologii, a zapamiętano dwie rzeczy - głód na Ukrainie

pod rządami Stalina, zbrodnię rzeczywiście ogromną i  to, że

Europa drżała najpierw przed carem, a potem przed 

bolszewizmem, a wielu widziało niestety w Hitlerze jej zbawiciela.

Ja nie widzę tego "zbawienia" także w ukraińskim 

nacjonalizmie.  Wiem, że narażam się bardzo pisząc o tym

w takiej chwili, ale moją intencją nie jest usprawiedliwianie

zbrodni, a raczej zwrócenie uwagi na charakter tej  bratobójczej 

wojny.  Mimo pewnych aspiracji Ukraińców do życia w

zjednoczonej Europie, mentalnie są oni znacznie bliższa Rosji

niż zachodniej kulturze politycznej (ukształtowanej również w 

wyniku chęci zakamuflowania zbrodni lub odcięcia się od 

takich niechlubnych korzeni).  Kiedy mówię bratobójcza wojna, 

to nie znaczy, że podzielam koncepcję Putina, z której wynika, 

że Rosjanie i Ukraińcy to właściwie jeden lud i narodu 

ukraińskiego nie ma, albo istnieje przez jakieś nieporozumienie.  

Nie, to są narody, które mocno połączyła ze sobą historia.

    Mimo tragicznej agresji i sytuacji w jakiej znajduje się

udręczona wojną Ukraina nie wiązałbym nadziei z opcją

polityczną, która dominuje obecnie na Ukrainie i nie liczył za 

bardzo na wdzięczność Ukraińców.  Kiedy mówią, że Kraków 

czy Wrocław, a nie tylko Lwów,  to ukraińskie miasta, a takie 

rzeczy wielokrotnie słyszałem, to zgadzam się z opinią pewnego 

mojego znajomego, który uważa, że gdyby nie konflikt z Rosją, 

to mielibyśmy być może z nimi pewien "problem." I tak będziemy

mieli, ale innego rodzaju.  Myślenie o tym można uznać za

małostkowe i partykularne, choć nie wiem, czy jest całkiem 

niepotrzebne.

     To oczywiście już w tej chwili nie ma znaczenia. Solidarność

i współczucie,  a także uczucie grozy, przesłaniają wszystko inne 

w sposób naturalny. Pokój zwyciężyć może jednak tylko wtedy, 

kiedy zainteresowani korzyściami z wojny zrozumieją, że trzeba 

położyć kres cierpieniu.  

    Jeśli polityk mówi, "Gdybyśmy nie walczyli, to gwałciliby 

nasze kobiety i mordowali dzieci, bo oni nie są ludźmi", to 

odwraca uwagę od faktu, że myli przyczynę ze skutkiem.   Ciąg 

przyczynowo- skutkowy jest taki:  tlący się konflikt - brutalna 

agresja - opór - okrucieństwo. "Zgotujemy wam piekło" to 

można mówić bawiąc się w wojnę na podwórku, ale w ten 

sposób wojny się nie zakończy.  A jedność narodu jest nieco 

iluzoryczna, skoro prezydent zawiesił istnienie wszystkich partii 

politycznych, wyłączył kanały informacyjne, z których korzystało 

15 milionów Ukraińców, dokonał prowokacyjnej egzekucji na 

członku własnej delegacji pokojowej i oskarżył o zdradę kilku 

swoich generałów.  Nienawiść do Rosjan będzie rosła, broń z 

Zachodu będzie płynęła obficie i krew będzie płynęła obficie

- nic nie wskazuje na szybkie zakończenie wojny, a raczej na 

obfite krwawienie z odniesionych ran i ruinę ekonomiczną.  

Kto jest zainteresowany takim scenariuszem?  Myśli o wojnie 

światowej na razie nie dopuszczam.  Lubię poezję i nie jest mi 

obojętne ludzkie cierpienie, ale metafora "Zamknijcie niebo!" 

jest niestety przewrotna...