Kilka myśli Lwa [hrabiego Tołstoja]

    "Człowiek uważa się za lepszego od

innych tylko dlatego, że nie jest w

stanie zrozumieć ich wartości.

     Dobrego i mądrego człowieka

można poznać po tym, że innych ludzi

uważa za mądrzejszych i lepszych od 

siebie.

     Potępiasz innych nie znając ich. 

A ile złego wiesz o sobie i puszczasz 

to w niepamięć. 

    Nie należy potępiać człowieka

ponieważ nigdy nie wiadomo, co się

dzieje w jego duszy.

    Prawdziwie kochasz wtedy, kiedy nie

wiesz, dlaczego.

    Kochać znaczy czynić dobro.

    Miłość daje, ale niczego nie żąda."

    Kiedy przypadkiem trafiam na

aforyzmy Tołstoja, niewielką książeczkę

leżącą zwykle wśród innych gdzieś na 

podłodze, nie próbuję układać ich w

jakąś całość. 

    Teraz też wybrałem jedynie kilka 

i to powstrzymując się przed 

przytoczeniem tych najbardziej

dla niego charakterystycznych i głębokich, 

które dotyczą miłości jako przeżycia 

i postawy duchowej z jej altruizmem 

i pięknem.  Nie wspominam o 

przebaczeniu i bezinteresowności.

Zależało mi na ukazaniu pewnej prostoty

tych myśli.  Te, które przytoczyłem

są w pewnym sensie bardziej elementarne. 

Trochę może nawet przypominają 

niektóre stoickie myśli Marka Aureliusza

chwilami tylko idąc nieco dalej.  (W 

pierwszej chwili chciałem nawet przytoczyć

coś z Marka - mam tekst grecki i dwa

polskie tłumaczenia. Jednak znalezienie ich

teraz w mym pokoju zajęłoby mi kilka

godzin).

     Ogromnie łatwo się z nimi nie zgodzić,

a zgodzić nie zawsze łatwo, a jednak mam 

poczucie, że wyznaczają właściwy kierunek

rozwoju człowieka. Może warto spróbować

najpierw w kontaktach z osobami, które

uważamy za bliskie, nawet, jeśli z jakichś

powodów myślimy już o nich inaczej niż

myśleliśmy przedtem. Warto też zawsze

zajrzeć do "Dziennika" pisarza.  

     Nawet całkiem przypadkiem można tam

znaleźć takie rzeczy:

    "Jest teraz rano; po pracy i kawie

siedziałem i myślałem kładąc pasjansa:

dziś przyszedł pątnik, dałem mu 15 kopiejek,

prosił mnie o spodnie, odmówiłem mu, a

przecież miałem. Myślałem o tym, co 

wczoraj czytałem w książce Evansa, że 

życie jest miłością, a skoro tak - jest

radością, szczęściem. Tak, zatem wszystko,

co potrzeba to kochać[...] Myślałem:

przecież ja to wiem, przecież o tym 

pisałem, przecież niby w to wierzę.

Czemu więc nie wprowadzam tego w życie?

[...] Żyć tym nie po omacku, ostrożnie,

lecz śmiało - to znaczy zapomnieć, żeś

Rosjanin, żeś pan, żeś chłop, żeś żonaty,

ojciec itp. a pamiętać tylko o jednym:

masz przed sobą żywego człowieka,

póki żyjesz, możesz uczynić to, co da

tobie i jemu szczęście i będzie wypełnieniem

woli Boga [...]

     Myślałem o tym, było to jasne dla mnie

i wszedłem na górę z zamiarem wprowadzenia 

tego w czyn. Postałem w stołowym - tam

dzieci, nie ma sposobności, wszedłem do

salonu: tam leży Tania, a Nowikow czyta

jej na głos niezręcznie i niedobrze - jak mi

się wydawało - więc nie wprowadzając

postanowienia w czyn odwróciłem się i

wyszedłem. Ale nie rozpaczam, ja tu na dole

pracuję wewnętrznie, aby rozumieć, litować

się i kochać ludzi. Tak tego, tylko tego trzeba. 

Teraz jest blisko pierwsza. Chyba nie będę

pisał." 

     (Jasna Polana, 28 listopada 1889)

    W dziennikach pisarza ujmuje mnie 

zawsze szczerość, z jaką rozmawia ze sobą

i nieoczekiwana czasem autoironia.  Gdyby 

ludzie tak umieli ze sobą rozmawiać, świat 

byłby lepszy, wolny od pychy, mniej okrutny...

A co właściwie temu przeszkadza?