Złowróżbny napis. Opowieść z czasów rzymskich już ostatnia

          Lucjusz nie mógł zasnąć.  Nie mógł pojąć, co oznacza napis,

który zobaczył rano na tynku swego domu:

      Discite: dum uiuo, mors inimica uenit.

     Przykrył go gipsem, ale choć był niewielki, nie mógł

odzyskać spokoju.  Kto i dlaczego ostrzegał go przed 

straszliwą śmiercią?  Jeszcze żyje, ale jak długo?  Komu 

w takiej sytuacji winien złożyć ofiarę - bóstwu męskiemu, 

czy żeńskiemu, a może samemu Jowiszowi?  To każdy 

obywatel przecież wie - tylko nie on, który chodzi z głową 

w chmurach. Może trzeba kogoś zapytać, ale wtedy tajemnica 

się wyjawi.  

     Myślał o tym tak długo, aż w końcu wyszedł z miasta 

i szedł dalej cyprysową drogą aż nadszedł wieczór, 

a potem chwila zmierzchu, która nam przypomina o kresie 

naszej wędrówki.  A w chwili tej całkiem zapomniał już o 

swych niespokojnych pytaniach.  Poczuł nagle, że pozostawił

za sobą troski.  Upojne, letnie powietrze wprawiło go w

nastrój, jakiego się nie spodziewał, jakby z każdą jego cząstką

wdychał cząstkę wolności.  Było już po północy, kiedy nastrój 

ów nagle prysł i Lucjusz poczuł, że oddalił się w rejony, 

których nie znał i skąd niełatwo będzie mu powrócić przed 

świtem, nawet gdyby szedł szybko.  We mgle zobaczył w 

świetle księżyca przydrożne nagrobki.  Pochylił się nad 

jednym z nich i przeczytał: 

 

"Nic w tym złego, że zmarłem. Złe było życie.  Śmierć mi 

spokój przyniosła."   

 

      Zamyślił się.  Jakie nieszczęścia musiał przeżyć ten

człowiek?  Jakie cierpienia?  Jaki okrutny los go spotkał?

Dlaczego? ...Gy nagle zobaczył, że ktoś powstaje z grobu.  

Było to dziecko - sześcio, może siedmioletni, piękny chłopiec 

o widmowej, księżycowej cerze.  Chłopiec ubrany był

tak, jakby pochodził z jakiegoś szlachetnego rodu i aż

trudno było uwierzyć, że pochowany został tak daleko

od miejsca, z którego pochodził.  Skłonił się przed

Lucjuszem i rzekł:

      - Mój nauczyciel to napisał, nie ja, żeby pocieszyć

mych strapionych rodziców, którzy strasznie płakali.  

Jak inne dzieci cieszyłem się życiem, lubiłem biegać,

swojego psa i zabawki, a nawet koniki polne i świerszcze 

ukryte w trawie.  Nie lubiłem tylko lekcji. -  

      - A jak się nazywał ten twój nauczyciel? -

      - Gajusz Publicjusz Prokulejanus...Kłamca! -

      - A jak umarłeś? - 

      - To było już tak dawno, że wybacz mi, ale nie

pamiętam. Po śmierci pamięć bardzo słabnie. Kto

wie, może w ogóle jej nie mam?  Przypuszczam, że

tato i mama już dawno nie żyją.  Rodzice moi

pochodzili ze szlachetnego rodu...Ale ciebie, panie,

chyba coś gnębi? - spytała Mara. 

      - Ano tak...Ktoś napisał na tynku mojego domu, 

że choć żyjemy, nadciąga już straszliwa śmierć. - 

      - Katon by się tym nie przejął, ani Seneka, ani

Cyceron.  Jesteś widać słabego ducha. -

      - Ach widzę, że otrzymałeś staranną edukację,

ponad swój wiek. To ten Gajusz Publicjusz... -

      - Prokulejanus. - 

      - Może więc możesz mi powiedzieć, jak jest 

po śmierci?  -

      - Chujowo!  Nie oddałbym ani chwili swej

radości za życia za wieczność tego snu, który mnie 

gnębi.  -

      - Ale przecież życie jest złe... -

      - Wierzysz w to, co ten kutas napisał?  Zapłacili

mu za to złotem.  Komu by się chciało po mnie płakać! 

Piłem mleko mamki i kochałem jej sutki, a matka

nawet na mnie nie spojrzała, nie wzięła na ręce, nie

przytuliła i nie powiedziała czułego słowa.  A ojca

strasznie się bałem!  Dopiero po mojej śmierci coś im

odbiło i zaczęli rozpaczać.  -

      - I mimo to twierdzisz, że byłeś szczęśliwy? -

      - I bardzo!  Wszystko lepsze od tego mroku i

mgły. -   

      - Czy mógłbyś mi poradzić, co mam teraz czynić? 

Kogo zabić, aby uniknąć śmierci, własnoręcznie,

albo zaklęciami?  Gdzie chronić się przed zarazą, a 

gdzie przed złymi ludźmi? -

     - Spokojnie czekaj na śmierć!  - odpowiedział

chłopiec i znikł.  

     Lucjusz chciał sobie przypomnieć, co o spokoju

ducha mówią sławni ludzie i mędrcy, ale przez głowę 

przemknęła mu tylko linia z wiersza Florusa:  

    "Bogini Wenus miała piękny ogród."   

     Wciąż był zakochany w Klaudii,

choć wiedział, że już nigdy jej nie zobaczy. 

A potem przypomniał mu się wierszyk gasnącego 

imperatora Hadriana, który swymi zwycięstwami

i budowlami rozsławi na wieki Rzym przez 

wszystkie mroczne czasy.   

          "DO SWOJEJ DUSZY

           Duszyczko, błądniczko, kochana,

           Ciała mego gościu i drużko -

           W jakie ty strony odchodzisz,

           Bledziutka, naga, zziębnięta?

           Już nie będziesz żartować, nie będziesz...

     

     Podobno Hadrian, który nie był zły ani mściwy,

przed śmiercią stał się nieco okrutny, podejrzewał

bowiem, że chcą skrócić mu życie.  Ale, czy to prawda,

co ludzie gadają, Lucjusz nie wiedział.  "Jak szybko

upłynęło mi życie? - myślał -  Mam już czterdzieści lat

i jestem starcem, a nie mogę uwolnić się od marzeń

młodości.  Trudno, abym nie dociekał teraz, kiedy

nadejdzie kres mego żywota."   

      Stał cały czas w tym samym prawie miejscu -

przeszedł może kilka kroków, kiedy przeczytał na

jednym z nagrobków: 

      

     "Dopełniłam ślubów: wiele potomstwa po sobie 

zostawiłam. I stało się, jak pragnęłam: mąż sprawił 

mi pogrzeb uroczysty."

     

      "Zapewne to jej mąż kazał wyryć ten napis." -

pomyślał wędrowiec i rzeczywiście, kiedy przyjrzał

mu się uważniej, u samej góry przeczytał: 

"GAJUSZ JULIUSZ ERMADION - SOBIE I ŻONIE

SWOJEJ KORNELII SPRAGIDIANIE"

     Miał już stamtąd odejść, kiedy zjawiła się przed

nim kurtyzana i w blasku poświaty odsłoniła przed

nim nieziemskie piękno swego ciała.  Cóż, kiedy na jej 

szyi zobaczył obróżkę z napisem: "Cudzołożnica 

sprzedajna. Ujmij mnie. Uciekłam z Bulla Regia."

Poczuł, że nie przystoi człowiekowi szlachetnemu 

w środku nocy przy drodze zbliżyć się z niewolnicą,

która jest cudzą własnością. "Ta przynajmniej żyje!" -

pomyślał z ulgą.  Dopiero teraz zauważył jak jest

wynędzniała i spragniona, i w przypływie czułości 

napoił ją kropelką wody ze swego bukłaka, aby 

mogła spokojnie umrzeć.  

     Im bardziej robiło się widno, tym bardziej czuł, 

że nie zniesie jaskrawego światła dnia.  Noc 

nie ukryje go już przed przeznaczeniem.  Gwiazdy

pogasły...I tu na tej drodze odebrał sobie życie

jak mężczyzna, nie wydając z siebie okrzyku.  

A cyprysowe igiełki nawet nie drgnęły... 

     Odnalazł go o świcie Gajusz Satelius Asprus, 

albo ktoś o podobnym imieniu.  Niewiele pozostało

z jego ciała, które rozszarpały psy, rozrzucając

krwawe ochłapy po obu stronach drogi. Ścierwa 

niewolnicy przezornie nie tknęły...

     Ale, według innej wersji tej opowieści, zabili

go jacyś napotkani ludzie.